در روزهاي سپري شده از سال جديد چند مورد خودکشي در ملأعام رسانه‌اي شده است تا جايي که مسئولان و کارشناسان مربوطه نسبت به اپيدمي شدن خودکشي هشدار دادند.

خودکشي از جمله موضوعاتي است که همواره روان‌شناسان درباره آن اظهارنظر مي‌کنند و از آنجا که فعلي است که بر اثر کش‌مکش‌هاي دروني در فرد به وقوع مي‌پيوندد بسياري از آنها اين پديده را معلول اختلالات رواني در افراد مي‌دانند. اما چند وقتي است که پاي اظهارنظرهاي ديگري نيز به اين موضوع باز شده است.

با وجود اينکه بسياري بر اين باورند که آمار خودکشي افراد در ايران به نسبت ميانگين جهاني نگران‌کننده نيست آمارهاي داخلي نشان مي‌دهد که در استان‌هاي محروم خودکشي بيشتر از استان‌هاي ديگر است.

آمارهايي که در سال گذشته منتشر شد نشان مي‌داد که نرخ خودکشي در ايلام بيشتر از 50 نفر از هر صد هزار نفر است، در حالي که اين رقم در جهان 11 نفر است.

خودکشي‌هاي که اخيراً درملأعام اتفاق افتاده است علاوه بر مسئولان، نگراني بسياري از صاحب‌نظران در حوزه‌هاي مختلف را نيز در پي داشته است.

در بررسي‌هاي انجام شده مشخص شده بسياري از افرادي که دست به خودکشي مي‌زنند از بيماري‌هاي رواني حادي رنج نمي‌برند و اين فشارهاي اجتماعي، اقتصادي و گاهي رواني است که آنها را ناچار به خودکشي مي‌کند.

اين افراد با خودکشي درملأعام سعي دارند ديگران را در جريان مشکلات خود قرار دهند. بسياري از آنان پس از اينکه هيچ راهي پيش روي خود نمي‌بينند تنها با انگيزه مطرح شدن اين موضوع به عنوان دغدغه اجتماعي و انجام اقداماتي براي رفع آن اقدام به انجام اين عمل مي‌کنند.

افراد زيادي نام خودکشي نمايشي روي خودکشي‌هاي اخير گذاشته‌اند و معتقدند اين خودکشي‌ها جنبه نمايشي دارد و افراد صرفاً براي جلب توجه اين کار را انجام مي‌دهند، اما با نگاهي به نتايج اين خودکشي‌ها که نشان مي‌دهد بيشتر آنها موفق بوده و در واقع تنها «اقدام به خودکشي» نبوده است مي‌توان اين فرضيه را رد کرد.

اما اين سئوال که چرا افراد تصميم مي‌گيرند پيش چشم ديگران و در مکان‌هاي عمومي اين کار را انجام دهند همچنان به عنوان مهمترين سئوال به قوت خود باقي است.

انجام اعمال اينچنيني همواره احساسات مردم را جريحه‌دار کرده و بسياري از آنها پس از ديدن اين اتفاق دچار شوک روحي بزرگي مي‌شوند که تا مدت‌ها زندگي آنها را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد.

علاوه بر اين، عادي شدن اين‌گونه اتفاقات در جامعه باعث مي‌شود نگاه مردم نسبت به اين پديده تغيير کند يا عده‌اي از اين‌گونه رفتارها الگوبرداري کنند، تا جايي که سيدکاظم ملکوتي رئيس انجمن علمي پيشگيري از خودکشي هشدار مي‌دهد که رسانه‌ها اخبار اين خودکشي‌ها را در بوق و کرنا نکنند تا عادي‌سازي يا الگوبرداري اتفاق نيافتد.

فشار‌ها در معرض ديد عمومي

علي رستمي يک عضو هيئت مديره انجمن روان‌شناسي ايران درباره وقوع خودکشي درملأعام مي‌گويد: خودکشي به خودي خود عملي خشن است و ناشي از خشمي است که در فرد وجود دارد و او خواهان ابراز آن است. فرد به اين دليل در ملأعام اين کار را انجام مي‌دهد که هم به نوعي ديده شود و هم از اين طريق پيامي را به اعضاي جامعه برساند.

وي ادامه مي‌دهد: در چند مورد خودکشي که در هفته‌هاي اخير گزارش شد پخش شدن اطلاعاتي که درباره خودکشي اين افراد بود نشان مي‌داد که اين افراد بيشتر خواهان اين بوده‌اند که فشارهاي اقتصادي و اجتماعي که بر آنها تحميل شده را برجسته کنند و در معرض ديد عموم قرار دهند.

رستمي درباره زمينه‌هاي اجتماعي و رواني که فرد را وادار به چنين اقدامي مي‌کند، مي‌گويد: اين اقدامات مي‌تواند ترکيبي از مشکلات رواني‌ و اجتماعي باشد. به بسياري از اين افراد نمي‌توان برچسب بيمار رواني زد، اما اين افراد در برابر فشاري که وجود دارد واکنش‌هاي انفجاري از خود نشان مي‌دهند و نمي‌توانند منطقي‌ درباره آن معضلات فکر کنند.

مسلماً موج مشکلات اجتماعي است که اين افراد را به سمت خودکشي مي‌برد، اما نمي‌توان گفت که اين افراد داراي شخصيتي کامل هستند.

اين روان‌شناس درباره تأثيرات خودکشي‌هاي اخير بر جامعه مي‌گويد: اين قبيل اقدامات هيچگونه تأثير مثبتي بر جامعه ندارد و به جز اينکه افراد بسياري را متأثر کند و آزار دهد دردي از جامعه دوا نخواهد کرد.