اسناد وزارت خارجه آمريکا که به تازگي از حالت محرمانه خارج شده‌اند نقش لندن را در کودتا عليه دولت مصدق در 28 مرداد سال 1332 مورد تأکيد قرار مي‌دهند.

اين اسناد را مؤسسه غيرانتفاعي «آرشيو امنيت ملي آمريکا» روز سه‌شنبه منتشر کرد. دو پژوهشگر اين مؤسسه اسناد جديد را «اولين تأييد رسماً منتشر شده از هدف اعلام‌شده انگليس در اواخر سال 1952 (برابر با 1332 هجري شمسي) براي متقاعد کردن واشنگتن به عزل مصدق از قدرت» توصيف کرده‌اند. اين دو يادداشت تا قبل از اين «فوق محرمانه» بوده‌اند و در بخش عنوان آنها عبارت «پيشنهاد بريتانيا براي سازمان‌دهي کودتا در ايران» درج شده است.

روزنامه «فايننشيال‌تايمز» انگليس نوشته انتشار اين اسناد، اطلاعات تازه‌اي درباره ارزيابي لندن از فضاي سياسي ايران در آن زمان و احساس خطر اين کشور از تهديد منافعش در تهران در اختيار قرار مي‌دهد. يادداشت‌هاي وزارت خارجه آمريکا نشان مي‌دهند مقام‌هاي انگليسي و آمريکا از مهرماه سال 1331 دستکم سه بار براي بحث درباره سرنگون کردن دولت مصدق ديدار کرده‌اند. «کريستوفر استيل» دومين مقام عاليرتبه سفارت انگليس در واشنگتن اين ايده را با مقام‌هاي آمريکايي در ميان گذاشته است.

دولت انگليس در سال‌هاي گذشته بارها مقام‌هاي آمريکايي را براي جلوگيري از اعلان علني نقش لندن در کودتاي 28 مرداد سال 1332 تحت فشار قرار داده‌اند. به همين دليل، سندهاي تازه انتشار يافته جزو مواردي بوده‌اند که از مجموعه مفصل اسنادي که چند وقت پيش وزارت خارجه آمريکا براي اولين بار درباره طراحي کودتاي 28 مرداد سال 1332 منتشر کرد حذف شده‌اند.

به نوشته وبسايت آرشيو امنيت ملي آمريکا در حالي که عنوان و تاريخ اين دو سند در مجموعه اسناد اخيراً منتشر شده وزارت خارجه آمريکا گنجانده شده‌اند محتواي آنها به کل حذف شده و جاي آنها خالي گذاشته شده است.

اولين يادداشت با عنوان «پيشنهاد سازمان‌دهي کودتا در ايران» مربوط به تاريخ 26 نوامبر 1952 (ششم آذرماه 1331) است. در اين يادداشت «هنري بايرود»، دستيار وزير خارجه آمريکا به مافوقش، «فريمن متيوز» که معاون قائم مقام وزير خارجه وقت است اطلاع داده که مشاور سفير انگليس کريستوفر استيل خواستار نشستي با موضوع بحث درباره يک کودتاي احتمالي شده است. بايرود در اين يادداشت به متيوز خاطرنشان کرده که سفارت انگليس قبلاً و براي اولين بار اين پيشنهاد را در قالب سندي به تاريخ 8 اکتبر 1952 (17مهرماه 1331) مکتوب کرده است.

سند دوم که در بخش عنوان آن عبارت «پيشنهاد بريتانيا براي سازمان‌دهي کودتا در ايران» درج شده يادداشتي مربوط به 3 دسامبر 1952 (13 آذر 1331) است. اين سند، صورتجلسه مربوط به ديدار مقام وزارت خارجه آمريکا با کريستوفر استيل است.