دریا قدرتی پور: فاصله ای نجومی بین ما و کشورهای پیشرفته دنیا در زبان آموزی وجود دارد. فاصله ای که دلیل اصلی اش عدم جذابیت کلاس های زبان و ساعت هایی است که بچه ها باید زبان دوم را یاد بگیرند. گرچه خانواده هایی که دستشان به دهانشان می رسد از کودکی و از همان مهد کودک بچه هایشان را با دنیای جدیدی آشنا می کنند اما اغلب دانش آموزان یادگیری زبان را یا از صفر و یا با آشنایی اندک شروع می کنند.

این در حالی است که در برخی از کشورهای توسعه یافته، دانش آموزان گاهی تا سه زبان را فرامی گیرند. نمونه آن کشور هلند است که فضاهایی طراحی شده که دانش آموزان با حضور در آنها با زبان و فرهنگ های ملل مختلف دنیا آشنا می شوند تا زبان های زنده دنیا را یاد بگیرند. در ژاپن هم همه آنهایی که دبیرستان را تمام می کنند می توانند دستکم به زبان انگلیسی حرف بزنند و بنویسند و بخوانند.

اما اوضاع در کشور ما فرق می کند. کلاس های زبان دوم نه جذاب است و نه توانسته آنطور که باید و شاید دانش آموزان را ترغیب کند که زبان بیاموزند. منصور کدیور، مدرسی است که چند دهه زبان انگلیسی تدریس کرده و حالا در مقام یک کارشناس آموزش زبان معتقد است روش های آموزش زبان در مدارس ایران باید متحول شود وگرنه نمی توانیم در این زمینه موفقیت حاصل کنیم.

گفته های او از یک مسئله مهم پرده برمی دارد؛ اینکه فارغ التحصیلان دانشگاهی ما هم هنوز به شکل درستی به زبان انگلیسی مسلط نیستند. به گفته کدیور، اساس آموزش زبان بر استمرار است و اگر این پیوستگی وجود نداشته باشد مطالب به همان سرعت و سادگی که در ذهن کودک جا می گیرد از ذهن او پاک می شود.

به گفته این کارشناس، پایان سال تحصیلی و شروع تابستان برای بیشتر خانواده ها فرصتی است تا فرزندانشان را در کلاس های مختلف از جمله کلاس های آموزش زبان ثبت نام کنند. البته برخی خانواده ها در طول سال از این کلاس ها استفاده می کنند ولی بیشتر آنها به این سه ماه بسنده می کنند و در 9 ماه دیگر سال بر حضور فرزند در کلاس های مدرسه متمرکز می شوند. به نظر شما آموزش های تابستانی برای آموزش زبان خارجی به کودکان کافی است؟

همین بسنده کردن به آموزش زبان خارجی در سه ماه تابستان باعث شده که این موضوع فقط بتواند راهی برای پر کردن اوقات فراغت کودکان باشد. صرف نظر از موضوع هزینه ها که برخی خانواده ها را مجبور به ثبت نام های مقطعی می کند عده ای نیز معتقدند یادگیری همزمان زبان مادری و زبان دوم به ویژه برای کودکان زیر سن مدرسه مشکلاتی را به وجود می آورد. این در حالی است که اگر بسترهای آموزشی مهیا باشد هیچ محدودیتی برای آموزش زبان وجود ندارد، مصداق بارز این مسئله نیز همه بچه های 14 و 15 ساله برخی از کشورهای اروپایی هستند که می توانند به زبان های انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، آلمانی و اسپانیایی صحبت کنند.

پس اینها ثابت می کند یادگیری زبان دوم و سوم در کودک مانع یادگیری زبان مادری نیست و آموخته های او به هیچ وجه با هم قاطی نمی شود. تجربیات نیز نشان داده مثلاً کودکی که در سن چهار سالگی زبان انگلیسی را فرامی گیرد چون ابتدا با صداها آشنا می شود زبان مادری را هم بهتر یاد می گیرد.

برخی از معلمان هم معتقدند دانش آموزانی که با زبان دوم آشنا هستند در درس های مدرسه بیشتر پیشرفت می کنند، ضمن اینکه آنها اعتماد به نفس بالایی نیز دارند و با همکلاسی هایشان تعامل بهتری دارند.

یک مدرس زبان خارجی نیز می گوید: شاید یکی از دلایل مهم ضعف مهارت یادگیری زبان های خارجی در ایران، قرار گرفتن زبان آموزان در معرض ورودی پایین تر زبانی است به طوری که ساعت آموزش انگلیسی و عربی در مدرسه به دو تا سه ساعت محدود شده و تکالیف آنها هم تئوریک است.

پیام مرادی با بیان اینکه یادگیری زبان خارجی مشروط به آن است که هم ورودی و هم خروجی داشته باشد، اضافه کرد: گرچه در سال‌های اخیر کتاب‌های مدرسه با تغییراتی به سمت مکالمه محوری حرکت کرده‌اند اما باز هم تمرکز اصلی برروی خواندن بوده و و زبان آموز باز هم دور از فضای کاربردی زبان قرار گرفته است.

وی ادامه داد: حتی در آموزشگاه‌ها هم بسیاری از زبان آموزان در سیکل دوره‌های ترمیک قرار می‌گیرند و تعداد زیادی نیز بعد از پایان دوره، نتایج واقعی را نمی‌گیرند تا از آن به صورت ایده‌آل استفاده کنند.

وی اظهار کرد: وقتی زبان اول را یاد می‌گیریم به سرعت و به طور مداوم تبدیل به خروجی می‌شود، اما در زبان‌های خارجی چنین نیست.

مرادی همچنین افت انگیزه و جذابیت کم آموزش‌ها را نیز علت دیگری از این مسئله عنوان کرد و افزود: درصد زیادی از کلاس‌های مدارس و آموزشگاه‌ها جذابیت لازم را برای زبان آموز ندارند و زبان آموز شاید به اجبار در این کلاس‌ها شرکت می‌کند و انگیزه لازم را ندارد.