کد خبر: ۹۸۴۳
تاریخ انتشار: ۰۱ مهر ۱۳۹۵ - ۱۴:۳۹

پارسینه: موضوع عقیم کردن اجباری زنان کارتن خواب معتاد سال گذشته مطرح شده و بعد از آن با واکنش منفی فعالان حقوق زنان و همچنین مسئولان وزارت بهداشت مواجه شد و وزیر بهداشت این عمل را مخالف با «کرامت انسانی» دانسته و آن را به صورت قاطعانه منتفی اعلام کرده بود.

اما از ابتدای امسال با صحبت شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان و خانواده دولت‌ درباره این موضوع بار دیگر این مساله مورد توجه قرار گرفت. مولاوردی با بیان این مطلب که این طرح باید به طور اساسی برنامه‌ریزی شود، گفته بود: «باید به طور تخصصی و کارشناسی این طرح بررسی شود و بر اساس رضایت زنان کارتن خواب، عقیم شدن صورت بگیرد.» در همین زمینه محسن روشن‌پژوه معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی در گفت‌وگو با فارس بعد از اشاره به مطرح شدن این مساله گفته است واقعیت این است که در گروه‌های پرخطر مانند معتادان امکان چنین اتفاقی «عقیم‌سازی» وجود دارد. او اما اجرای این برنامه های کاهش آسیب را ملزم به همراه بودن ارتقای آموزش و استقرار نظام مدیریتی موردی دانسته است. در همین ارتباط احمد حاجبی، رئیس اداره اعتیاد وزارت بهداشت، می‌گوید: با اینکه هیچ اقدامی در این زمینه از طرف وزارت بهداشت انجام نگرفته، اما این به این معنا نیست که ما برنامه‌ای در این‌باره نداریم. او به حساس بودن این موضوع اشاره کرده و ادامه می‌دهد: مقامات بالاتر اگر صلاح بدانند با این طرح موافقت کرده و بعد از آن ما می‌توانیم از وجود برنامه‌ای در این مورد خبر بدهیم. ما نمی‌توانیم قبل از اخذ مجوزهای لازم در این زمینه اطلاع رسانی کنیم.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی هم در تایید این موضوع گفته باید برنامه‌های کاهش آسیب و برنامه‌های آموزشی بیشتر شود و سطح سواد گروه‌های هدف با توجه به شرایط موجود ارتقاء یابد. محسن روشن‌پژوه، با اشاره به برنامه های علمی دراین زمینه اضافه کرده است: نظام‌های سلامت و آموزشی باید نسبت به جنسیت و سن معتادان برنامه‌های علمی و اساسی داشته باشد و به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که خود این افراد بتوانند بر رفتار خود کنترل داشته باشند و وضعیت خود را کنترل کنند. او بعد از این به نحوه کنترل و درمان موردی اشاره کرده و آن را همراه با مددکاری دانسته است. معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی در پایان به عقیم سازی از روی اجبار واکنش منفی نشان داده و گفته است: عقیم‌سازی گرفتن حق اساسی از این افراد است و ما زمینه بهبود و ارتقاء را از آنها می‌‌گیریم و کرامت انسانی زیر سؤال می‌رود اگر داوطلبانه هم نباشد و از روی اجبار باشد، بسیار خطرناک است چرا که این افراد معمولا اختلالات شناختی دارند و بر اساس مواد مخدر قضاوت و تشخیص‌شان تحت تأثیر قرار می‌گیرد بنابراین باید طرح درمان مناسب برای این افراد مطرح شود و چاره آن تغییر رویکردهای اساسی است.

واکنش‌های مسئولان به عقیم‌سازی زنان کارتن خواب

براساس گفته‌‌های معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی رویکردها در این زمینه مناسب نبوده و هنوز هم طرح جامعی برای درمان مناسب زنان کارتن خواب در نظر گرفته نشده است. در حالی که پژوهش‌ها نشان می‌دهد طی 10 سال اخیر تعداد زنان معتاد 4 برابر شده است و یک سوم از کارتن‌خواب‌های سطح شهر را زنان تشکیل می‌دهند، همچنین بر اساس آمار،‌ در تهران روزانه چهار نوزاد معتاد در بیمارستان‌ها به دنیا آمده و اغلب رها می‌شوند. تا جایی که در بیمارستان‌ها تولد این نوزادها دیگر تبدیل به مساله‌ای طبیعی شده بود. رها شدن این نوزادان در بیمارستان نشانه این است که تولدشان به خواسته مادر نبوده و بیمارستان برای این نوزادان بسیار امن‌تر از محل زندگیشان است. بعد از فوت یک نوزاد معتاد در بیمارستان بار دیگر پرونده این نوزادان باز شد و توجه مسئولان و رسانه ها را به خود جلب کرد و در نهایت دستور العملی با عنوان ارجاع پرونده «کودکان معتاد» و «کودک‌آزاری» به بهزیستی از طرف بهزیستی به بیمارستان ها ابلاغ شد. به این ترتیب قرارشد بیمارستان‌ها با مراجع قضایی و سازمان بهزیستی در این رابطه هماهنگی داشته باشند. نوزاد بعد از تولد به بهزیستی تحویل داده شده و مادران نیز به مراکز ترک اعتیاد فرستاده شوند. حاجبی درباره اجرای این طرح می‌گوید:‌ طرح درمان مادران و نوزادان معتاد بر اساس پروتکل وزارت بهداشت به تمام بیمارستان‌ها ابلاغ شده و آن‌ها موظف هستند نوزادی که از مادر معتاد به دنیا می‌آید را 3 تا 5 روز در بیمارستان و در صورت تشخیص مددکار بعد از آن مادر و نوزاد را برای ترک اعتیاد به بهزیستی منتقل کنند. زمانی که مساله پیشگیری از تولد این نوزادان مطرح شد وزارت بهداشت از مراکزی نام می‌برد که زیرنظر دانشگاه علوم پزشکی، وسایل پیشگیری از بارداری توزیع می‌کنند، اما چندان منطقی به نظر نمی‌رسد که این افراد با پای خودشان بروند و این وسایل را دریافت کنند،‌بنابراین این اقدام کمکی در کم شدن آمار تولد نوزادان معتاد نکرده و صرفا ویترینی برای وزارتخانه به نظر می‌رسد. اما حالا نگاه مسئولان تغییر کرده و زمزمه‌هایی از عقیم سازی زنان معتاد به گوش می‌رسد. این اقدام که به نظر می‌رسد موثرتر از برنامه‌های بلند مدت این وزارتخانه باشد پیش از این از طرف وزیر بهداشت رد شده بود. حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت، در گفت‌وگو با رسانه‌ها،عقیم‌سازی زنان معتاد و کارتن‌خواب را قاطعانه منتفی دانسته و تاکید کرده بود که این زنان و فرزندان‌شان باید مورد حمایت قرار بگیرند نه اینکه از زندگی و دنبال کردن سرنوشت نامعلوم خود محروم شوند. البته مجید رضا‌زاده، رئیس مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور،‌هم با وزارت بهداشت همسو بوده و اعلام کرده بود که ممکن است این زنان معتاد بعد از این اعتیاد خود را ترک کرده و به آغوش خانواده شان برگردند. بنابراین نباید آن‌ها را از نعمت مادری محروم کنیم. پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد‌ مخدر، هم عقیم سازی زنان کارتن خواب را مخالف با استانداردهای حقوق بشری دانسته و گفته بود این مساله مقبولیت بین‌المللی ندارد. او بعد از این به پروتکل و دستور درمان توسط وزارت بهداشت اشاره کرده و نحوه برخورد با مادر و نوزد معتاد را یکی از مهم ترین مواردی که در این زمینه بررسی می‌شوند دانسته است.

عقیم سازی به شرط تایید پزشک

اما باید به این نکته توجه کرد که این زنان معتاد به علت مشکلات زیستی که دارند و با توجه به اینکه در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی در محیط اطراف خود قرار می‌گیرند اغلب بارداری خود را پنهان کرده و به مراکز درمانی برای زایمان مراجعه نمی‌کنند. این باعث می‌شود آن‌ها از انواع خطرهایی که تهدیدشان می‌کند بی‌اطلاع باشند و بنابراین از این حمایت‌ها هم برخوردار نشوند. در صورتی که اگر وزارت بهداشت و بهزیستی برای اقشار آسیب‌پذیر مراکز عقیم‌سازی اختیاری، چیزی که امکانش پیش از مطرح شدن سیاست‌های جمعیتی برای همه وجود داشت، در نظر گرفته و با اختیار خود فرد این کار کار را انجام می‌داد، می‌توانست از این آسیب‌ها در این سطح هم پیشگیری کند. چون درصدی از این زنان معتاد به لیل بیماری‌هایی که دارند زمان زیادی اصلا زنده نیستند که بخواهند تحت حمایت بهزیستی یا وزارت بهداشت به خانواده بازگردند. در همین زمینه بعضی جامعه شناسان هم معتقدند عقیم‌سازی برای پیشگیری از تولد نوزادان معتاد، با رعایت شروطی مثل تشخیص پزشک متخصص و خواست خود فرد امکان‌پذیر است و می‌تواند به کاهش آسیب در این زمینه کمک کند. لیلا ارشد هم یکی از این کارشناسان است که پیش از این گفته بود: به نظرم با پیشگیری و تایید نظر یک مددکار، یک روان شناس و یک پزشک ماما می‌توان عمل «توبکتومی» را روی زنان آسیب دیده انجام داد. علاوه بر این، به گفته او تجربه مادری پیش از این می‌تواند عامل موثری باشد. طرح عقیم‌سازی زنان کارتن خواب به نظر می‌رسد پس از طی کردن مسیری پر فراز و نشیب در آستانه نتیجه دادن است و زمزمه‌هایی از اجرا شدن آن به گوش می‌رسد. عقیم‌سازی که با توجه به سیاست‌های جمعیتی پیش از این کاملا رد شده بود حالا با تاکید بر اختیاری بودن و اختصاص یافتن به گروه‌های پرخطر دوباره مطرح شده است. طبق گفته رئیس اداره اعتیاد وزارت بهداشت مطرح نشدن این موضوع توسط این وزارتخانه به این معنا نیست که برنامه ای در این‌باره وجود ندارد. از طرف دیگر معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی هم اعلام کرده که ممکن است در گروه‌های پرخطر این اقدام انجام بگیرد.

برچسب ها: عقیم سازی ، زنان ، کارتن خواب ،
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰
پربیننده ترین
ویدئو
آخرین اخبار
پرطرفدارها